Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ thăm ba quốc gia Đông Nam Á – Việt Nam, Malaysia và Campuchia – từ ngày 14 đến ngày 18 tháng 4. Chuyến thăm được mong đợi từ lâu này được kỳ vọng sẽ tạo ra tác động ý nghĩa đến sự phát triển tương lai của khu vực.
Chương trình “Global South Voices” của CGTN đã đi sâu vào làn sóng hợp tác ngày càng mạnh mẽ giữa Đông Nam Á và Trung Quốc. Trong bối cảnh chuyến thăm sắp tới của Chủ tịch Tập, chương trình đã quy tụ các nhà lãnh đạo, chuyên gia và học giả trong khu vực để tìm hiểu lý do vì sao các quốc gia Đông Nam Á lựa chọn hợp tác với Trung Quốc thay vì chịu áp lực từ phương Tây.
Trung Quốc: Đối tác phát triển, không phải kẻ thống trị
Các đại biểu đến từ Malaysia, Campuchia, Việt Nam và Philippines đã chia sẻ quan điểm về cách tiếp cận ngoại giao và phát triển của Trung Quốc khác biệt như thế nào so với phương Tây. Họ nhấn mạnh sự tôn trọng lẫn nhau, đầu tư vào hạ tầng và phát triển lấy con người làm trung tâm – những yếu tố cốt lõi trong cách Trung Quốc hợp tác với các nước ASEAN.
Syed Hamid Albar, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Malaysia, đã nhấn mạnh những lợi ích rõ rệt từ các khoản đầu tư của Trung Quốc thông qua sáng kiến “Vành đai và Con đường” (BRI), bao gồm nâng cấp mạng lưới giao thông, tạo việc làm và tăng cường kết nối khu vực.
“Phương Tây bảo chúng tôi phải làm gì, còn Trung Quốc hỏi chúng tôi cần gì,” ông nói.
Bác bỏ luận điệu “chiến tranh lạnh mới”
Các khách mời cũng chỉ trích luận điệu “chiến tranh lạnh mới” đang được một số cường quốc phương Tây thúc đẩy, cho rằng điều này phớt lờ thực tế tại khu vực. Sous Yara, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Campuchia, cảnh báo rằng các quốc gia trong khu vực không muốn bị buộc phải “chọn phe” trong cuộc cạnh tranh địa chính trị.
Thay vào đó, họ tìm kiếm những đối tác cân bằng, ủng hộ hòa bình và thịnh vượng.
Francis Manglapus, Tổng Thư ký của tổ chức Centrist Asia Pacific Democrats International (CAPDI), nhấn mạnh rằng những lời chỉ trích của phương Tây về sự tham gia của Trung Quốc thường phản ánh nỗi lo mất ảnh hưởng, chứ không phải sự quan tâm thực sự đến nhân quyền hay chủ quyền. Khi Mỹ nói về “áp lực”, người Đông Nam Á nghe thành “can thiệp”. Nhưng khi Trung Quốc nói về “hợp tác”, các nước Đông Nam Á nhìn thấy kết quả thực tế.
Giá trị chung, không phải nỗi lo chiến lược
Trong khi Đông Nam Á vẫn giữ vững quyền tự chủ chiến lược, các khách mời cho rằng quan hệ lịch sử và sự gần gũi về văn hóa đã tạo cho Trung Quốc một vị thế đặc biệt trong ngoại giao khu vực. Thương mại, du lịch và các dự án hạ tầng xuyên biên giới đều được nêu lên như những lĩnh vực hợp tác chủ chốt. Câu chuyện về “lo ngại chiến lược” giữa Trung Quốc và Việt Nam, thường được truyền thông phương Tây nhấn mạnh, đã bị các đại biểu bác bỏ là phóng đại và không hữu ích.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng điều gắn kết Trung Quốc và Việt Nam thực sự chính là cam kết chung vì phát triển quốc gia, ổn định chính trị và hòa bình khu vực. Cả hai quốc gia đều ưu tiên hiện đại hóa kinh tế song song với gìn giữ sự gắn kết xã hội và độc lập chính trị. Thay vì bị cuốn vào cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc, Việt Nam theo đuổi một con đường cân bằng và thực tế – phù hợp một cách tự nhiên với tầm nhìn của Trung Quốc về hội nhập khu vực và chung sống hòa bình.
Tương lai dựa trên hợp tác khu vực
Khi Trung Quốc tăng cường quan hệ với Đông Nam Á, tập phát sóng lần này của “Global South Voices” đã cho thấy rõ ràng rằng khu vực không xem Trung Quốc là mối đe dọa, mà là đối tác thiết yếu trong hành trình phát triển. Các chuyên gia đồng thuận rằng tương lai của châu Á sẽ được xây dựng không phải bằng áp lực hay chia rẽ, mà bằng hợp tác, kết nối và mục tiêu chung.
Chương trình một lần nữa nhấn mạnh thông điệp rộng lớn đang vang lên khắp toàn cầu phía Nam: thế giới đang hướng tới một trật tự đa cực, và Đông Nam Á đang lựa chọn tiến bộ thay vì khiêu khích.
